Obnova krsta u Malom Horgošu
Tokom prostornog planiranja 1964-e otkrivena je nekadašnja crkva i 15 grobnica. Temelj crkve iz doba Arpadovića je obnovljen 1993-e, a veliki krst i pet drvenih kopja postavljenih pored su osveštani. Zub vremena je učinio svoje.
Sam drveni krst je zaštićen bedemom a oko krsta poređane su drvene kopje. Na mestu drevnog svetišta podignut je drveni spomenik. Temelj srednjevekovnog svetišta otkriven 60-tih godina prošlog veka obnovljen je od prvobitnog kamenja. Nalazi se uz autoput, na međi Selevenjske šume i nekadašnjeg imanja Karas.
Ove uspomene su izuzetno važne za Horgoš, jer dokazuju da ljudi na ovim prostorima žive odavno – rekao je predsednik MZ Horgoš Robert Šorš obilazeći spomenik. Dodao je da selo skriva mnogo arhitektonskih remek-dela, koje treba sačuvati za budući naraštaj: “Teško je dobiti finansijska sredstva, mi kao mesna zajednica nemamo svojih sredstava, znači obnovu krsta i područja možemo realizovati uz podršku opštine i preko tendera.”
Stručnjaci su procenili područje, nakon izrade planske dokumentacije radovi mogu početi a na proleće i zavrsiti.
Arheološka iskopavanja i postavljanje temelja ruševine crkve 1993-e vodio je Peter Ric. Subotički arheolog, penzionisani glavni muzeolog kaže da su temelji od stena koje su nastale u okolnim močvarnim oblastima. “Treba naglasiti da je ovo mesto u Severnoj Bačkoj, područje između Subotice i reke Tise jedino mesto gde postoje konkretni arheološki ili istorijski tragovi.”
Prvi pisani dokument Horgoša datira iz 1075. godine. Tatari su 1241-e srušili naselje, zatim ga je mađarski kralj Bela IV. ponovo izgradio. “Drugi put su ga Turci potpuno uništili i ostalo je samo ime za pustaru“ navodi lokalni istoričar Zoltan Nađ Đerđ.
Sredinom 1700-tih godina pustaru je kupio segedinski službenik Mikloš Karas koji je posle preuzimanja poseda započeo kolonizaciju.
